Διαμάχη για τον θεσμό των λαϊκών ιστορικών

Μετά και το οριακό 4-3 στη δίκη του βιβλίου ιστορίας της ΣΤ Δημοτικού

Δεν έχουν πια λόγο ύπαρξης
Β.Μ. πρόεδρος της Ένωσης Επαγγελματιών Ιστορικών

Πέραν και ανεξάρτητα από συγκεκριμένες υποθέσεις που αντιμετωπίστηκαν από την ελληνική ιστοριογραφία, πάντα υποστήριζα ότι ο θεσμός των ερασιτεχνών δεν έχει να προσφέρει κάτι θετικό στη συγγραφή βιβλίων ιστορίας.

Οι ερασιτέχνες είχαν λόγο ύπαρξης όταν υπήρχε ένα διαφορετικό μοντέλο ιστορικού, του ανθρώπου δηλαδή που απομονωμένος στο γραφείο του απησχολείτο μόνον με τις πηγές του, αδιαφορώντας για το τι γίνεται στην κοινωνία. Αυτός ο ιστορικός δεν υπάρχει πλέον. Οι σύγχρονοι ιστορικοί επιστήμονες έχουν ανοικτά τα μάτια τους προς την κοινωνία και μετέχουν ενεργά σε όλες τις κοινωνικές διεργασίες. Ως εκ τούτου, το επιχείρημα που ακουγόταν παλαιότερα και επαναλαμβάνεται από ορισμένες πλευρές και σήμερα, ότι ο ερασιτέχνης «φέρνει σε έναν χώρο στεγνό από αισθήματα τη δροσιά της κοινωνίας», δεν έχει πλέον βάση.

Αντίθετα, εκείνο που φέρνει στο χώρο της ιστοριογραφίας - και μάλιστα σε σοβαρές υποθέσεις - είναι την απειρία του, τις ενδεχόμενες προσωπικές προκαταλήψεις του και τον εύκολο επηρεασμό από συναισθήματα. Πάντα υποστήριζα ότι κανένα από αυτά τα τρία στοιχεία δεν βοηθάει για την ορθή, χωρίς προκαταλήψεις και στηριζόμενη στη λογική, αντιμετώπιση μιας υπόθεσης.

Δεν γνωρίζω αν υπάρχει Ένωση Επαγγελματιών Ιστορικών, κι αν ο πρόεδρός της έχει τα αρχικά Β.Μ. Απλώς προσάρμοσα μια δήλωση του Βασίλη Μακρή, προέδρου της Ένωσης Εισσαγελέων. Είναι μετά το "σκάνδαλο" μιας αθώωσης, εξαιτίας των λαϊκών δικαστών.

Θέλω να πω το εξής. Διάβασα την απατηλή ευκολία της ιστορίας, του Μάρκου Καρασαρίνη στον Πολίτη, κατόπιν σραοσικού μπαζαρίσματος. Δεν έχω να αντιτάξω κάτι. Σκέφτομαι όμως τι είναι αυτό που διακρίνει τους ειδικούς στην ιστορία από τους ειδικούς στη νομική. Ώστε για τους δεύτερους η κοινωνία να θεωρεί καλό κι αγαθό να περιορίζει κάπως την ισχύ τους.

Σίγουρα δεν θα ήθελα η κατάσταση της υγείας μου να γίνει αντικείμενο μεικτού ιατρικού συμβουλίου, τακτικών και λαϊκών γιατρών. Για τον Λυσένκο δεν θελω να το σκέφτομαι καν. Αλλά αφού δέχομαι ένας τσαγκάρης και μια ράφτρα να αποφασίζουν για υποθέσεις ανθρωποκτονίας, με ποιο σκεπτικό θα τους επιπλήξω αν κρίνουν τη σημασία της ναυμαχίας του Ναυαρίνου; Είναι ένα παράδοξο, νομίζω.

Έχω κάποιες εξηγήσεις, αλλά μιας και δεν είμαι ειδικός τις κρατάω για τον εαυτό μου. Να πω μόνο πως μου φαίνεται ότι, ενώ η λεγόμενη δικαιοσύνη έχει (ακόμη) ανάγκη το ζωτικό ψεύδος της λαϊκής συμμετοχής, άλλοι κλάδοι εφηρμοσμένης επιστήμης έχουν απαλλαγεί από τα "βαρίδια του παρελθόντος".