Μια καθόλου σατιρική προσγείωση στην ανώμαλη πραγματικότητα
Θα ήθελα να θυμίσω, με αφορμή την εκστρατεία συμπαράστασης στον Α. Τσιπρόπουλο, μια ιστορία άκρως διδακτική για το πως αντιλαμβάνεται η δικαιοσύνη την κριτική.
Στις 16/9/2004 ο Στάθης (Σταυρόπουλος) γράφει στην στήλη του στην Ελευθεροτυπία το εξής σχόλιο για μια διαφήμιση παιδικών επίπλων.
Ωστε όποιο παιδάκι (κατά την άθλια διαφήμιση και την αθλιέστατη εταιρεία που διαφημίζεται έτσι) δεν έχει σινιέ έπιπλαΣτις 22/11/2004 σχολιάζει την κατάθεση αγωγής εναντίον του και της εφημερίδας (αντιγράφω μέρος)
στο παιδικό του δωμάτιο, δεν είναι τίποτα ως παιδάκι; Α να χαθείτε, παλιάνθρωποι, αμόρφωτοι, βλακόμουτρα της γκλαμουριάς σας, έσχατοι των χυδαίων, αθύρματα, χαλαστές ψυχών...
*****
«Γκοτιέ» λέγεται η εταιρεία που πιστεύει ότι όσα παιδάκια δεν κατέχουν έπιπλα γκοτιέ είναι ένα τίποτα ως παιδάκια...
Χαρακτηρίσαμε λοιπόν κι εμείς τη διαφήμιση (στην πραγματικότητα δυσφήμιση της εν λόγω Εταιρείας) και την επιχείρηση που διαφημίζεται έτσι, αθλιέστατη. Διαφήμιση ανθρώπων αμόρφωτων, παλιανθρώπων, βλακόμουτρων της γκλαμουριάς· γράψαμε επίσηςΚαι στις 20/10/2005 σχολιάζει την πρωτόδικη απόφαση (αντιγράφω μέρος)
ότι είναι έσχατοι των χυδαίων, αθύρματα και χαλαστές ψυχών.
Και λίγα γράψαμε. Διότι όσοι παίζουν με ψυχές παιδιών και τους εισάγουν κενά δαιμόνια, κούφια πρότυπα
[...]
Αντί λοιπόν να τους προβληματίσει η (αιχμηρή) κριτική μας (και θα έπρεπε αιχμηρότερη), ζητάνε φράγκα προσπαθώντας να επιβάλουν δεσμά στις λέξεις!
Καθ' ότι, αν η Εταιρεία θεωρούσε ότι την αδικήσαμε, ας μας έκανε μήνυση! Κι εκεί, στο ακροατήριο με δημοσιότητα και διαφάνεια θα έβγαζε κρίση η δικαιοσύνη.
Η ατραπός των αγωγών είναι πονηρή· την ακολουθούν εκείνοι που δεν σέβονται τον εαυτόν τους, ακριβώς διότι μέσω του χρήματος προσπαθούν να φιμώσουν την κριτική, αντί να απαντήσουν στα ίσια σ' αυτήν και με το σπαθί τους.
ΥΓ. Είναι όμως σημείο των καιρών: είκοσι χρόνια (και κάτι) γράφουμε κείμενα με τα οποία ελεύθεροι άνθρωποι συμφωνούν ή διαφωνούν (ενίοτε σκληρά) - ποτέ όμως δεν τύχαμε συμπεριφοράς απελεύθερων, πλην επ' εσχάτων με τις αγωγές...
Η αντίδικος πλευρά εξήγησε ότι η Εταιρεία Γκωτιέ ζημιώθηκε στις πωλήσεις της εξ αιτίας όσων η στήλη έγραψε εναντίον της και ότι οι τιμές... συγγνώμην η τιμή της ετρώθη.
***
Το σεβαστό δικαστήριο εξέτασε την υπόθεση και απεφάνθη: α) ότι καλώς η στήλη έθιξε το θέμα, η διαφήμιση δεν ήταν η δέουσα για τα παιδάκια, τους πείραζε την ψυχούλα. β) ότι κακώς η στήλη για να πει τα παραπάνω χρησιμοποίησε τις λέξεις που χρησιμοποίησε, έπρεπε να χρησιμοποιήσει άλλες!!!
Δεν ξέρω αν οι δικαστές είχαν φιλολογικές φιλοδοξίες. Οπως και να 'χει έκριναν ότι καλώς τα είπαμε αλλά με κακές λέξεις!
Και μας καταδίκασαν να πληρώσουμε 40.000 Ευρώ.
[...]
Για την ιστορία: οι λέξεις που καλά τα είπαν αλλά δικάστηκαν ως κακές οι ίδιες είναι οι εξής: παλιάνθρωποι, βλακόμουτρα της γκλαμουριάς, έσχατοι των χυδαίων, αθύρματα, χαλαστές ψυχών. Αυτές οι λέξεις κατά την απόφαση «δεν κρίνονται αναγκαίες για να αποδοθεί όπως έπρεπε αντικειμενικά το περιεχόμενο των σκέψεων του συντάκτη» και οι δικαστές που αποφάσισαν ότι πρέπει να μου ανοίξουν το κεφάλι και να του βάλουν μέσα άλλες λέξεις που «θα αποδίδουν το περιεχόμενο των σκέψεών μου» είναι η κυρία Αικατερίνη Κρυσταλλίδου, η κυρία Ειρήνη Σταθά και ο κ. Αναστάσιος Σάββας.
13 σχόλια:
Θα μπορούσε να είχε κάνει κάποιο ειρωνικό σχόλιο για τη διαφήμιση των παιδικών επίπλων (που, αν είναι έτσι όπως την περιγράφει, ακούγεται πράγματι γελοία), θα μπορούσε να την είχε καυτηριάσει αλλιώς. Δε χρειαζόταν τόση συναισθηματικότητα και τόση σοβαρότητα.
Ο κόσμος του Στάθη είναι γεμάτος από Πολύ Κακές Μητριές και Πολύ Αθώες Σταχτοπούτες: πλουτοκράτες που εκμεταλλεύονται το φτωχό μεροκαματιάρη, αμερικανούς ιμπεριαλιστές που καταπιέζουν τους λαούς της γης, ασυνείδητους επιχειρηματίες που εισάγουν κενά δαιμόνια στις παιδικές ψυχούλες. Τα ανθρωπάκια στα σκίτσα του είναι χαρακτηριστικά: από τη μια, σχεδιάζει τους ριγμένους της υπόθεσης με απορημένη έκφραση, κενό πρόσωπο, σκυφτούς και κυνηγημένους, καρπαζοεισπράκτορες. Από την άλλη, οι κακοί της υπόθεσης είναι σαρκαστικοί, συνήθως κουστουμαρισμένοι, κυνικοί και είρωνες, δολοπλόκοι.
Νομίζω ότι ο Στάθης πρέπει να βρει την ικανότητα να κάνει χιούμορ –πρώτα και καλύτερα, με τον εαυτό του και τις ιδέες του.
Λυπάμαι, αλλά θα συμφωνήσω με το "κουνουπι". Οι λέξεις που επέλεξε ο Στάθης ήταν υβριστικές. Όσο θετικά προδιατεθειμένο και να είναι το δικαστήριο προς τον σκοπό του Στάθη, δεν μπορεί να αθωώσει κάτι που έχει χαρακτήρα αντιδικίας.
Ένα σχετικό πρόβλημα τίθεται για παράδειγμα με τους streetpanthers.gr: το αυτοκόλλητο που λέει "είμαι γάϊδαρος - παρκάρω όπου θέλω" είναι μεν χαριτωμένο και εύστοχο, αλλά είτε μας αρέσει είτε όχι, συνιστά εξύβριση, και στην περίπτωση που κάποιοι streetpanthers καταλήξουν σε δικαστήριο, θα τους βοηθούσε τα μέγιστα αν το αυτοκόλλητο ήταν ηπιότερων τόνων και έλεγε απλά "το αυτοκίνητό σας εμποδίζει - παρακαλούμε μην ξανασταθμεύσετε έτσι".
Το μήνυμα περνάει μιά χαρά (ίσως και καλύτερα) χωρίς συναισθηματισμούς.
Η ικανότητα δε, να καταφέρεις να εκφράσεις το μήνυμά σου ορθά και στεγνά, ενώ προφανώς είσαι συναισθηματικά φορτισμένος και το αίμα σου βράζει, είναι μεγάλο προσόν, και σπάνιο.
Κρίμα για τους δικαστές, αν λάβουμε υπόψη ότι κάπου εδώ κοντά γεννήθηκε η σάτιρα και μεγαλούργησε ο Αριστοφάνης...
..και.. η σάτιρα έχει απόλυτη σχέση με την υπερβολή του αντικειμένου (ιδέα, πρόσωπο, πράγμα, κατάσταση, κλπ) που επιθυμεί να σατιρίσει ο σατιρικός καλλιτέχνης (επαγγελματίας του θεατρικού ή ανεξάρτητος ερασιτέχνης) με σκοπό να μειώσει ακριβώς την ισχύ του αντικειμένου της σάτιράς του.
Τα ευγενικά λογάκια ας τα λέν' εκείνοι που έχουν ταχθεί να τηρούν τους Νόμους, αν θέλουν να μην υποκαθιστώνται στο έργο τους από αυτόκλητους σωτήρες, πράγμα μάλλον δύσκολο επειδή εκείνοι_που_πληρώνονται_από_μας για_να_εργάζονται, απλώς κάθονται -στις ειδικές καρέκλες, δε λέω... και όταν κάποιος "άλλος" τύχει να κάνει τη δουλειά τους, και μάλιστα αποτελεσματικά(!!!) βγαίνουν και ζητούν και τα ρέστα. ΟΥΦΦΦΦ
Α! και κάτι τι για την ευγένεια: Προχτές είδα μια κυρία να μπαίνει σε μονόδρομο και της είπα ευγενέστατα ότι είναι μονόδρομος και μήπως δεν είχε δει το σήμα, αν ήταν από άλλη γειτονιά, κλπ... ευγενέστατα, λέμε.
Αντί να δώσει την παραμικρή σημασία, η κυρία όρμησε στην ανηφόρα (που γινόταν κατηφόρα μετά από λίγα μέτρα και δεν είχε ορατότητα) και άκουσα το μπαμ! όταν έπεσε πάνω σε ανύποπτο ταξιτζή.
..ίσως αν της φώναζα "ΠΟΥ ΠΑΣ ΚΥΡΑ ΜΟΥ..???" ..ίσως λέω.. κάτω από το κίνδυνο να ρεζιλευτεί στη μικρή ομήγυρη της πλατείας μας.. ίσως και να μην έμπαινε τελικά στο μονόδρομο..
(ήταν ξανθιά και οδηγούσε ένα άσπρο βόλβο, έχω και τον αριθμό αλλά δεν τον αποκαλύπτω, σκέφτηκα να ανεβάσω και ποστ αλλά το μετάνοιωσα)
Δεν αντιλέγω, με ελάχιστο κόπο μπορεί κανείς να διατυπώσει υβριστικούς χαρακτηρισμούς με τρόπο που να μην μπορεί να ελεγχθεί γι' αυτό.
Όμως ο Στάθης αναφέρει πως η εταιρία υποστήριξε ότι εξαιτίας της κριτικής του προκλήθηκε μείωση των πωλήσεών της. Δεν ξέρω φυσικά αν όντως υποστηρίχθηκε κάτι τέτοιο, με ποιο τρόπο είναι δυνατόν να υεκμηριώθηκε και, το σημαντικότερο βέβαια, αν το δικαστήριο αποδέχθηκε ένα τέτοιο ισχυρισμό.
Ας κάνουμε την φανταστική υπόθεση πως κατατέθηκε επιστολή πελάτη προς την εταιρία που ζητούσε ακύρωση της παραγγελίας του διότι κλονίστηκε από το κείμενο του Στάθη.
Δεδομένου ότι ο Στάθης δεν διατύπωσε ούτε τον ελαφρύτερο υπαινιγμό για τα προϊόντα της εταιρίας (ότι φτιάχνονται με κακής ποιότητας υλικά ή ότι δεν πληρούν τους κανόνες ασφαλείας) το συμπέρασμά μου είναι πως ο φανταστικός πελάτης αξιολόγησε την πειθώ της κριτικής του Στάθη υψηλότερα από την πειθώ της διαφήμισης της εταιρίας.
Είναι δυνατόν να έπαιξαν ρόλο οι επιλήψιμοι χαρακτηρισμοί στην διαμόρφωση της κρίσης του χι πελάτη; Νομίζω πως αυτό θα έπρεπε να είναι το μείζον κριτήριο. Δεν διαθέτω νομική παιδεία αλλά η απλή λογική αυτό μου λέει. Θα διαμόρφωνε διαφορετική κρίση ο αναγνώστης του Στάθη αν απουσίαζαν οι επίμαχοι χαρακτηρισμοί; Νομίζω όχι.
Να διατυπώσω και μια τελευταία υπόθεση πριν καταλήξω (λες και μιλάω σε αίθουσα δικαστηρίου δεν ακούγομαι;). Έστω ότι παράλληλα με το σχόλιο του Στάθη εμφανιζόταν και ένα άλλο εγκωμιαστικό της διαφήμισης και της εταιρίας. Που μίλαγε για "γαμάουα διαφήμιση" και συνέχαιρε τη "σέξυ εταιρία" που την παράγγειλε και τους "αρχιδάτους διαφημιστές" που τη σκέφτηκαν. Αυτοί οι χαρακτηρισμοί, αν προκαλούσαν μείωση πωλήσεων, θα είχαν την ίδια αντιμετώπιση από εταιρία και δικαστήριο;
Καταλήγω, όπως υποσχέθηκα και 'γώ κρατάω τις υποσχέσεις μου. Η δικαιοσύνη επεφύλαξε προνομιακή μεταχείριση στον λόγο της εταιρίας, έναντι του λόγου που τον έκρινε. Όχι επειδή από τον λόγο του Στάθη προκλήθηκε κάποια αντικειμενική βλάβη, αλλά επειδή επικράτησε στο πεδίο της πειθούς πάνω στον λόγο της διαφήμισης.
Ροδιά, πού την είδες τη σάτιρα;
"Α να χαθείτε, παλιάνθρωποι, αμόρφωτοι, βλακόμουτρα της γκλαμουριάς σας, έσχατοι των χυδαίων, αθύρματα, χαλαστές ψυχών" -εγώ δεν το ονομάζω αυτό 'σάτιρα' αλλά βρισιές με προκάλυμμα λογιοτατισμού (και επίδειξη λεξιλογίου), από έναν άνθρωπο που παίρνει τον εαυτό του πολύ στα σοβαρά.
Κρίμα για τον Στάθη, αν λάβουμε υπόψη ότι κάπου εδώ κοντά γεννήθηκε η σάτιρα και μεγαλούργησε ο Αριστοφάνης...
@Ροδιά, είναι περίπλοκο το ζήτημα της σάτιρας. Και δυσικά δεν αρκεί η επίκλησή της για αποδειχθεί ότι είναι τέτοια. Το αν το αντικείμενο της σάτιρας διαθέτει ισχύ είναι ένα καλό κριτήριο. Αλλά λειτουργεί αμφίδρομα. Η ισχύς που αποκομίζει ο σατιριστής δεν είναι αδρανές υλικό. Μπορεί να αποδειχθεί εξίσου τοξική με την κλασσική εξουσία.
H ευγένεια κατά τη διάρκεια της οδήγησης, στους ελληνικούς δρόμους τουλάχιστον, έχει αποδειχθεί ότι είναι εξίσου δραστική με την τεχνική υποστήριξη γνωστών εταιριών. Η χρήση της δεν προκαλεί κάποια βλάβη αλλα επίσης δεν σου λύνει και κανένα πρόβλημα :-)
Στέκομαι στο πόρισμα «Η χρήση της δεν προκαλεί κάποια βλάβη αλλα επίσης δεν σου λύνει και κανένα πρόβλημα», με το οποίο συμφωνώ, και ρωτώ: Αν τα διάφορα όργανα της πολιτείας έκαναν καλά τη δουλειά τους, θα υπήρχε ανάγκη οποιασδήποτε δράσης εκ μέρους των πολιτών; Νομίζω ότι κάποια επιτροπή υπάρχει που ελέγχει τις διαφημίσεις -ή όχι;
Eγώ θα ήθελα να επισημάνω ότι τα target groups των μαρκετήαρς είναι συνήθως τώρα πλέον τα παιδιά και οι έφηβοι.Είναι οι πιό ευάλωτοι στον εθισμό και στο να γίνουν πελάτες. Και η βιομηχανία των ναρκωτικών αυτούς έχει για κύριο στόχο.
Ροδιά,
Αν υπήρχε επιτροπή που να κάνει καλά την δουλειά της θα ξύπναγε τους πολίτες και δεν θα έκανε συστάσεις στους παραγωγούς εκείνης της θρυλικής διαφήμισης με τον τύπο σταματημένο στην κίνηση εντός αυτοκινήτου και την εταιρεία να του προτείνει κινητό για να "βρεθεί κοντά με τους δικούς του" χωρίς να έχει πρόβλημα απόστασης.
Η φιλοσοφία των διαφημίσεων εν γένει είναι: "ξέρουμε ποιό είναι το πάθος σου μικρέ μαλάκα κι άν έχεις λεφτά πληρώνεις και μένεις με την ιδέα ότι στο ικανοποιούμε".
Θυμήθηκα και τ' άλλο ωραίο το τραπεζικό... "Οσο ξοδεύεις τόσο λιγώτερο επιτόκιο έχεις"
Δηλαδή μαλάκα κάνε ότι θές αρκεί να μας χρωστάς την ζωή σου!
Δικαιολογείται ο πολίτης μετά στα πλαίσια της δημοκρατίας (που λέει ο λόγος) να λέει τα πράγματα με τ' ονομά τους; Ναί ή Όχι;
παλιάνθρωποι, βλακόμουτρα της γκλαμουριάς, έσχατοι των χυδαίων, αθύρματα, χαλαστές ψυχών.
Σωστότερο θα ήταν να είχε επιβάλλει πρόστιμο ο επιμελητής της Ελευθεροτυπίας...
Πρεπει να γινει και καταχωρηση στα forums,οποιος γραφει καπου ας το κανει
Δυστυχώς οι διαφημιστές (ή αυτού του είδους οι διαφημιστές) δεν είναι απλά ξεδιάντροποι, αλλά κάτι πολύ χειρότερο. Είναι αυτοί που προσπαθούν να δείξουν πόσο όμορφο είναι να είσαι ξεδιάντροπος.
γαμώτο, είχα γράψει ολόκληρο υβρεολόγιο για την διαφήμιση, τους διαφημιστές και τους υπερασπιστές τους, και μου σβύστηκε κατα λάθος. Τώρα πρέπει να ξαναδιαβάσω τα απο πάνω σχόλια για να τα ξαναπάρω στο κρανίο και βαριέμαι.. πάντως με κάτι τέτοια σχόλια όπως του "κουνουπιού" ή του "διαγόρα" και κατεβαίνω άλλο ένα σκαλί της πίστης στην ανθρώπινη νόηση και αισθητική.
Δημοσίευση σχολίου