Ο φυγάς απ' τη Περσία δεν έφτασε στην Κορινθία
Με την κουβέντα που έγινε για τους 300 (την ταινία, το κόμικ και την ιστορία) παρατήρησα πως ακόμα και μεταξύ διαμαετρικά αντίθετων απόψεων υπάρχει ένας κοινός παρανομαστής. Η συμφωνία πως η έκβαση των ελληνοπερσικών αναμετρήσεων ήταν κρίσιμη για τον λεγόμενο (χα) πολιτισμό της Δύσης. Αν επικρατούσαν οι Πέρσες είτε δεν θα συνέβαινε ποτέ είτε θα καθυστερούσε δραματικά η ανατολή της Δύσης (δεν μπορώ να αντισταθώ σε ένα χαζό λογοπαίγνιο).
Μπορεί κανείς να αποτιμήσει θετικά η αρνητικά τόσο τον ελληνικό όσο και τον περσικό πολιτισμό. Αλλά νομίζω δεν αμφισβητείται πως ανεξαρτήτως προτιμήσεων τον 5ο αιώνα π.Χ. συγκρούστηκαν, μεταξύ άλλων, και δύο διαφορετικές κοσμοαντιλήψεις.
Μια ας πούμε ριζική ανάγνωση, που ενισχύει και την κρισιμότητα, θέλει τις κοσμοαντιλήψεις αυτές ασύμβατες μεταξύ τους. Δηλαδή, λέω εγώ, αν επικρατούσαν οι Πέρσες θα ήταν αδύνατη μια όσμωση, όπως συνέβη με τους Ρωμαίους. Πως να γίνει άλλωστε, λένε οι αυτοί, αφού από τη μια έχουμε πόλεις-κράτη με ελεύθερα άτομα, κι από την άλλη τον δεσπότη με το κοπάδι του.
Δεν έζησα τότε, κι έτσι δεν ξέρω η ζωή στην Περσία της εποχής πόσο χειρότερη ήταν απ' ότι στην Ελλάδα. Ωστόσο θυμάμαι από την ιστορία του σχολείου αρκετούς Έλληνες που είτε για να σώσουν τη ζωή τους, είτε για προσφορά υπηρεσιών με το (συνήθως καλά ξηγημένο) αζημίωτο, έζησαν στην κοιλιά του κτήνους, στην Ασία.
Ιππίας, Θεμιστοκλής, Αλκιβιάδης, Δημάρατος, νομίζω πως όποιος ψάξει μεθοδικά θα βρει αρκετούς για να φτιάξει εντεκάδα. Εννοώ πρώτη, αναπληρωματική και ακαδημία ταλέντων. Δεν εκπλήσσομαι, τόσο η επιβίωση (και ο εγωισμός) όσο και το κέρδος (και ο εγωισμός) είναι ισχυρά κίνητρα.
Όμως, αν αντικειμενικά η μεν Ελλάδα-Δύση ήταν μούρλια η δε Περσία-Ανατολή χάλια, δεν θα έπρεπε να υπάρχει και κάποιος Πέρσης πρίγκηπας ή στρατηγός ή διευθυντής υπουργείου που να αυτομόλησε στην Αθήνα ή τη Σπάρτη; Ή όπου αλλού στον ελεύθερο κόσμο τράβαγε η ψυχή του.
Από την ιστορία του σχολείου δεν θυμάμαι κάποια τέτοια περίπτωση. Καμμιά βοήθεια;
7 σχόλια:
Ενδιαφέρουσα παρατήρηση, την οποία δεν είμαι ειδικός για να κρίνω.
Το μόνο που μπορώ να συνεισφέρω είναι μία παρατήρηση του M. Weber, ότι δύο σπουδαίοι πολιτισμοί της αρχαιότητας, ο ελληνικός και ο εβραϊκός, διαμορφώθηκαν με την αντίστασή τους κόντρα σ' έναν άλλο σπουδαίο πολιτισμό, τον περσικό.
Ούτε εγώ είμαι ειδικός. Απλά συνειδητοποίησα ότι δεν θυμάμαι κανένα Πέρση φυγά στην Ελλάδα. Το οποίο με οδηγεί στη σκέψη πόσο παράλογο θα ήταν να είχαμε πλήθος επιφανών φυγάδων από τις ΗΠΑ στη Σοβιετική Ένωση και κανέναν αντίστροφα.
Μάλλον κάτι σημαντικό μας διαφεύγει σχετικά με τον αρχαίο κόσμο.
Χμ, θυμᾶσαι τὴν ἱστορία τοῦ Πακτύη;
Τρομερὰ ἐνδιαφέρουσα, χαρακτηριστικὴ τοῦ πνεύματος καὶ τοῦ ἤθους τοῦ λοξία Ἀπόλλωνος.
Ἡ θεοσεβὴς ἐκδοχή: Ὅπως γράφει καὶ ὁ Ἠρόδοτος, ὁ θεὸς δοκιμάζει τοὺς χρηστηριαζομένους (ἀρχικὸς παραπλανητικὸς χρησμός, νὰ παραδώσουν τὸν ἰκέτη). Τοὺς ὑποχρεώνει ἔτσι νὰ ἀναλάβουν τὶς εὐθύνες τους, ὅπως ἀποδεικνύει καὶ ἡ ἱστορία μὲ τὰ πουλιά. Δικαίως ταλαιπωροῦνται, μάλιστα, οἱ χρηστηριαζόμενοι, διότι προσέβαλαν τὸν θεὸ μὲ τὴν ἐρώτησι ποὺ τοῦ ὑπέβαλαν, ἔχοντας μάλιστα τὴν πρόθεση νὰ φορτώσουν ὅλες τὶς εὐθύνες στὸ μαντεῖο, γιὰ νὰ σώσουν τὸ τομάρι τους.
Ἡ ἀσεβὴς ἐκδοχή: Τὸ ἱερατεῖον τοῦ Ἀπόλλωνος μηδίζει (βλέπε καὶ Μιλλερίους «300»...), γιὰ νὰ εἶναι ἐξασφαλισμένο. Κόψτε τὸ κεφάλι σας. Ἀργότερα, ὅταν τὰ πράγματα ἐξασφαλίζονται, κατασκευάζεται ἡ ἱστορία μὲ τὰ πουλιά, γιὰ φανεῖ τὸ ἱερατεῖον ἠθικῶς ἄμεμπτον.
Διαλέγετε καὶ παίρνετε.
Ἴσως, τελικῶς, δὲν ὑπάρχει ἀντικειμενικὴ ἐκδοχή· ἀληθινὴ εἶναι μόνον ἡ δική μας στάσις.
Δὲν εἶναι εὔκολη ἡ κρίσις. Δέν ξέρω.
(Οἱ Βραγχίδες, πάντως, εἶχαν οἰκτρὰν τύχην, ἀργότερα.)
(Ναί, ξέφυγα ἀπὸ τὸ θέμα.)
Ω Καλλίμαχε, ήξερα πως αν υπήρχε θα το γνώριζες. Ωραία ιστορία. Διδακτική επειδή στερείται διδάγματος.
δεν θα έπρεπε να υπάρχει και κάποιος Πέρσης πρίγκηπας ή στρατηγός ή διευθυντής υπουργείου που να αυτομόλησε στην Αθήνα ή τη Σπάρτη;
Eσύ άμα ήσουνα καβάλα στ' άλογο θα ξεπέζευες να πάς με τα πόδια...;
θέλω να πώ άν ήσουν πρίντζιπας στην Περσία με τα χαρέμια σου και τις καλοπεράσεις σου, θα πάγαινες στην Σπάρτη να κάνεις κρύα ντούς,να τρώς μέλανα ζωμό και να κυνηγάς είλωτες για να μη σε κυνηγήσουν αυτοί;
Είναι βαρειά η καλογερική;-)
Σωστό, πολὺ σωστό. (Κι οἱ Σπαρτιάτες εἶχαν καὶ μιὰ συνήθεια ποὺ τὴν ἔλεγαν ξενηλασία· ἀλλὰ καὶ νὰ μὴν τοὺς ἔδιωχναν τοὺς ξένους, ἀρκεῖ ποὺ θὰ τοὺς τάιζαν μέλανα ζωμό - θὰ πεῖ ὁ Ἀθήναιος!)
Αὐτὰ ἐπί πόλεως-κράτους, ὅπου, καὶ στὴν δημοκρατικὴ Ἀθήνα, ὁ Λυσίας τοῦ Κεφάλου, εὐεργέτου τῶν Ἀθηνῶν καὶ φίλου τοῦ Περικλέους, δὲν μποροῦσε νὰ γίνει πολίτης.
...Ὁ Ἀνάχαρσις ὁ Σκύθης, μετρᾶ;
Γεώργιε, δίκιο έχεις για τον μέσο όρο της άρχουσας τάξης. Αλλά αυτό δεν μου φαίνεται αρκετό για να κξηγηθεί η απουσία εξαιρέσεων.
Καλλίμαχε, ο μέλανας ζωμός είναι πόντος. Όμως ο Ανάχαρσις ήταν εκ μητρός Έλληνας. Το παιδί σαν στο σπίτι του ένιωθε.
Δημοσίευση σχολίου