Ακίνδυνη Κουβεντούλα

Η ανάκριση άρχισε αρκετά χαλαρά. Με τη φιλική Νότια προφορά του ο Μπράιαν ξεκίνησε με τα βασικά: Έχεις συναντηθεί ποτέ με Ταλιμπάν; Ήσουν εσύ Ταλιμπάν; Μετά η κουβέντα στράφηκε στο πρόσφατο ταξίδι του Γουόλι στο Πακιστάν.

"Πριν πόσο καιρό βρέθηκες στο Πακιστάν;" ρώτησε ο Μπράιαν.

Ο Γουόλι φαινόταν μπερδεμένος, και αμφέβαλλα αν ήταν σε θέση απαντήσει. Ο κόσμος στο Κουνάρ δεν έχει ημερολόγια· οι περισσότεροι δεν γνωρίζουν καν την ηλικία τους.

"Δεν χρειάζομαι μια συγκεκριμένη ημερομηνία", είπε ο Μπράιαν. "Ήταν πριν δυο-τρεις μέρες; Δυο-τρεις βδομάδες; Δυο-τρεις μήνες;".

"Δεν ξέρω" απάντησε ο Γουόλι. "Μου είναι στ' αλήθεια δύσκολο να υπολογίσω".

Οι Αμερικανοί κοιτάχτηκαν. Τον σκούντηξα: "Μπορείς τουλάχιστο να πεις αν ήταν 2-3 βδομάδες ή 2-3 μήνες, κάτι τέλος πάντων;" Αλλά δεν μπορούσε. Γι' αυτόν, όπως και για πολλούς συμπατριώτες του, ο χρόνος ξετυλιγόταν μόνο προς τα μπρος. Δεν υπήρχε τρόπος να ανατρέξεις στα περασμένα και να τα ανασυνθέσεις.

"Εγώ απλώς, πάω γα ύπνο, ξυπνάω και είναι μια καινούρια μέρα" εξήγησε.

"Τρώω, πέφτω για ύπνο και έρχεται πάλι μια καινούρια μέρα".

Οι Αμερικανοί δεν τον πίστευαν με τίποτα. Ανέλαβε ο Ντέιβ.

Ρώτησε τον Γουόλι που βρισκόταν πριν δεκατέσσερεις μέρες, μια νύχτα που τρεις ρουκέτες έπληξαν την αμερικανική βάση. "Πως γίνεται να μη ξέρεις που βρισκόσουν μια νύχτα που εκτοξεύτηκαν τρεις ρουκέτες;" είπε. Ο Γουόλι εξήγησε ότι οι νύχτες του συχνά διακόπταν από εκρήξεις.

Αν και καθισμένος, ο Ντέιβ έμοιαζε να γιγαντώνεται από την οργή. Η συπεριφορά του επιδεινώθηκε, σαν έπαιζε το ρόλο του κακού ανακριτή (ειδικά σε σύγκριση με τον Μπράιαν, του οποίου η Νότια φιλοξενία απάλυνε ακόμα και τη σκληρή ανάκριση του ύποπτου σαν τρομοκράτη). Ο Ντέιβ κάρφωσε τον Γούολι με ένα απηνές βλέμα. Ο Γουόλι ανταποκρίθηκε με ένα νευρικό χαμόγελο.

"Μετάφρασέ του αυτό!" εξερράγη ο Ντέιβ: "Δεν πρόκειται για πλάκα! ΜΗ ΧΑΜΟΓΕΛΑΣ!".

"Ζητώ συγνώμη, δεν είχα πρόθεση να τον προσβάλλω" απάντησε ο Γουόλι ανήσυχος. "Είναι δύσκολο για μένα. Δεν καταλαβαίνω τίποτα απ' όσα λέει. Με κοίταζε και δεν ήξερα τι να κάνω. Τι έπρεπε να κάνω;" με ρώτησε.

Δεν ήξερα πως να αντιδράσω. Η συμπεριφορά του Ντέιβ ήταν απρόβλεπτη. Λίγε μέρες πριν είχα φιλική κουβεντούλα μαζί του για το μικρό γιο του, πως μάθαινε την αλφαβήτα, να μετράει από το ένα ως το είκοσι και ανάποδα. Αλλά τώρα φερόταν σαν να ήταν γεμάτος θυμό. "Αν λες ψέμματα, ολόκληρη η οικογένειά σου, τα παιδιά σου, όλοι θα έχουν συνέπειες εξαιτίας σου".τον απείλησε.

Καθώς μετέφραζα, άρχισα να νιώθω πως οι λέξεις του Ντέιβ προν τον Γουόλι ήταν δικές μου και η μόνη επιθυμία μου ήταν να σταματήσω να του λέω τέτοια πράγματα.

"Η θέση σου χειροτερεύει" τον προειδοποίησε ο Ντέιβ. Πως θα έλεγα τέτοιο πράγμα στον Γουόλι, αφού ο πατέρας μου τον είχε διαβεβαιώσει ότι ερχόμενος στη βάση όλα θα βελτιώνονταν;

Κανείς δεν φερόταν όπως με έναν κανονικό διερμηνέα· και οι δύο έκαναν σχόλια που απευθύνονταν ειδικά σε μένα. Στο ένα αυτό είχα τον Γουόλι να εκλιπαρεί "Είμαι αθώος, είμαι αθώος". Στο άλλο είχα τον Μπράιν να απορρίπτει "Αποκλείεται". Τι έπρεπε να κάνω, να λογοφέρω ή να συμφωνήσω;

Κάποια στιγμή είπα πως ο Γουόλι μου απηύθυνε προσωπικές συναισθηματικές εκκλήσεις και ότι ο άλλος μεταφραστής στην αίθουσα, ένας ντόπιος Αφγανός εργαζόμενος στη βάση, έπρεπε να αναλάβει αυτός. Τότε στα μουλωχτά προσπάθησα να επηρεάσω τον Μπράιαν: "Δεν ξαναμεταφράζω γι' αυτόν τον τύπο" του ψιθύρισα. "Δες πως φέρεται".

"Τι εννοείς;" απάντησε ο Μπράιαν, μάλλον παρεξηγώντας "Είμαι απολύτως ήρεμος".

"Εσύ είσαι, αλλά κοίτα τον Ντέιβ" του είπα.

Ο Μπράιαν σήκωσε αδιάφορα τους ώμους.

Η ανάκριση συνεχιζόταν, ήμουν ανακουφισμένος που είχα παραμερίσει αλλά και πάλι δεν ήταν λίγο να παρακολουθώ τον Ντέιβ να απειλεί τον Γουόλι. Τελικά οι ερωτήσεις σταμάτησαν και ο Γουόλι στεκόταν με το πρόσωπο στον τοίχο καθώς οι Αμερικανοί τον ετοίμαζαν για το κρατητήριο. "Υπάρχει κάτι που θες να δώσεις στην οικογένειά σου;" τον ρώτησε ο Ντέιβ.

Η ερώτηση τρομοκράτησε τον Γουόλι. "Όχι, όχι" τραύλισε.

Πλησίασα τον Γουόλι και για να τον καθησυχάσω, έβαλα το χέρι μου στον ώμο του.

"Απλά πες την αλήθεια" του είπα προσπαθώντας να ακουστώ φυσιολογικός. "Τίποτα δεν πρόκειται να σου συμβεί, αν πεις την αλήθεια". Μετά βγήκα από την αίθουσα και υποσχέθηκα στον εαυτό μου να επιστρέψω και να τον αναζητήσω.

Πέθανε πριν προλάβω.

Στις 17 Ιουνίου του 2004 ένα πολυμελές ορκωτό δικαστήριο άσκησε δίωξη στον ιδιώτη εργολάβο της CIA Ντέιβιντ Α. Πασσάρο, για βιαιοπραγία. Ο Πασσάρο, ο πρώτος μη στρατιωτικός που είναι κατηγορούμενος στην έρευνα για την κακομεταχείριση κρατουμένων στο Ιράκ και το Αφγανιστάν, κατηγορείται για ξυλοδαρμό του Γουόλι με μπουνιές, κλωτσιές και ένα μεγάλο φακό.

---

Απόσπασμα από την αφήγηση του Χαϊντέρ Ακμπάρ στην Σούζαν Μπάρτον. Δημοσιεύτηκε στις 11 Ιουλίου 2004 στο περιοδικό των Τάιμς της Νέας Υόρκης. Το υπεξαίρεσα από το άρθρο The Use of "Torture" in Interrogation του απόστρατου ταγματάρχη πεζοναυτών Anthony F. Milavic. Η ανάγνωση του άρθρου είναι Υ-ΠΟ-ΧΡΕ-Ω-ΤΙ-ΚΗ.

Ο Αμπντούλ Γουόλι, κατά την εκτίμηση των οικείων του, ήταν 28 χρονών. Αμφιβάλλει κανείς ότι ο χρόνος είναι ο χειρότερος γιατρός;