Ακίνδυνο Κούρεμα

Μια μέρα, διάβαζα Αισχύλο περιμένοντας στη σειρά να κουρευτώ. Είχα διαβάσει το πιο γνωστό έργο του, τον Προμηθέα Δεσμώτη, όσο ήμουν έξω. Τώρα τελείωνα τα άλλα σωσμένα έργα του. Ο κουρέας φώναξε, "επόμενος", και στρώθηκα στην καρέκλα. Ήταν Μαύρος, περίπου στην ηλικία μου, 28, ωραίος σαν ηθοποιός. Με ρώτησε "ποιο έργο του Αισχύλου σ' αρέσει περισσότερο;".
Ένα είναι σίγουρο, το 1965, ο Αισχύλος δεν ήταν ακριβώς και το πρώτο όνομα μεταξύ Μαύρων, κουρέων ή φυλακισμένων. Του είπα ότι το αγαπημένο μου ήταν οι Πέρσες. Το ότι ένας αρχαίος Έλληνας μπορούσε να γράψει ρεαλιστικά για το τι συνέβαινε στην βασιλική αυλή του εχθρού, καθώς ο ηττημένος αυτοκράτορας επέστρεφε στην πρωτεύουσά του μετά την καταστροφή του ισχυρού στρατού του, ήταν καταπληκτικό, το καλύτερο παράδειγμα της ιδιοφυίας του Αισχύλου, και της ποιότητας της νιόβγαλτης τέχνης του θεάτρου.

Αυτός προτιμούσε τον Προμηθέα. Καθώς μιλούσαμε, συνειδητοποίησα ότι γνώριζε το αρχαίο ελληνικό θέατρο από τη καλή και την ανάποδη. Τον ρώτησα πως το κατάφερε αυτό, κι αυτή είναι η απάντησή του, χωρίς προσθήκες, χωρίς περικοπές:

"Είμαι μέσα για φόνο, και ήμουν ακόμα φονιάς στην καρδιά μου όταν με έστειλαν στις φυλακές του Σαν Κουεντίν. Με βάλανε σε ένα κελί μ' ένα τύπο που είχε κάνε δεύτερο φόνο, μέσα στη φυλακη. Αυτό σήμαινε ότι δεν θα έβγαινε ποτέ έξω. Ξύπνησα ένα πρωί και τον βρήκα να κρέμεται, νεκρός. Αυτό ήταν. Σταμάτησα να είμαι ένα δολοφόνος, και ξεκίνησα να διαβάζω σοβαρά βιβλία ώστε να μπορέσω να καταλάβω τον εαυτό μου."

Γύρισε τη κουβέντα πίσω στην ανάλυση της ελληνικής τραγωδίας. Καθώς συνέχιζε, γνώριζα με βεβαιότητα οτι δεν είχα συναντήσει άλλον άνθρωπο τόσο γαλήνιο. Είχε πλήρως αποδεχτεί ότι δίκαια βρισκόταν εκεί. Αλλά τώρα πια δεν ήταν ένας δολοφόνος, και του άξιζε να ελευθερωθεί αμέσως. Όμως κατανοούσε τα πολιτικά πράγματα της Καλιφόρνιας. Αν ένας διαρρήκτης έβγαινε και τον φέρναν πάλι πίσω, η επιτροπή αναστολών δεν σκοτιζόταν και πολύ. Αλλά αν αυτός έβγαινε και σκότωνε ξανα, θα τους κόβανε το κώλο επειδή τον άφησαν. Ακόμα κι αν θεωρούσαν εντελώς απίθανο να τους απασχολήσει ξανά, και τα έξυπνα μέλη της επιτροπής το καταλάβαιναν αυτό, όπως κι εγώ, θα κρατούσαν μέσα αρκετά παραπάνω από τον χρόνο της ελάχιστη ποινής για δολοφόνο, ώστε να είναι απολύτως καλυμμένοι. Η ανάγνωση των αρχαίων ελλήνων τον είχε συμφιλιώσει με τη μοίρα του. Ήταν ο Προμηθέας, αλυσοδεμένος σ' ένα βράχο. Αλλά επιπλέον ήταν και ο Αισχύλος, γράφοντας το δικό του ρόλο, σκηνοθετώντας το δικό του έργο.

Αντιλήφθηκα ότι απλώς κουρεύομουνα. Συνήθως δεν πρόκειται για αξιόλο θέατρο, και το να διαβάζεις έργα περιμένοντας στην ουρά του κουρείου δεν είναι μελλοδραματικό. Αλλά επειδή τον ρώτησα του άρεσαν κάποιο από αιώνες νεκρά έργα, έγινα ο χορός σε μια τραγωδία που ο Αισχύλος θα είχε μετατρέψει σε αριστούργημα. Τον άκουσα να εξηγεί με αταραξία πως ένας φονιάς έγινε αυθεντία στην τραγωδία επειδή, και μόνο επειδή, ένας άλλος φονιάς αυτοκτόνησε στο ίδιο κελί μ' αυτόν.

Ο Κουρέας της φυλακής που αγαπούσε τον Αισχύλο του Λένι Μπρένερ στο Κάουνερπαντς.

Καλή Ανάσταση, αν και δεν το πολυβλέπω.